زندگی ما انسانها به روایت گره خورده است. از همان کودکی که لب به سخن میگشاییم و واژهها را کنار هم قرار میدهیم دست به بازگویی روایت میزنیم. رولان بارت در مقالهای دربارهی روایت میگوید: «روایتهای جهان بیشمارند. روایت در وهلهی نخست انواع شگرفی از ژانرهای مختلف است که خود این ژانرها در ساحتهای مختلفی توزیع شدهاند؛ گویی هر ساحت مستعد دریافت قصههای انسان باشد.»، اچ. پورتر اَبوت در کتاب سواد روایت، روایت را پدیدهای میداند که به زندگی همهی آدمها گره خورده است و در ناخودآگاه آنها شکل گرفته است. او در این کتاب بحثهای جذابی در ارتباط زندگی روزمره با روایت مطرح میکند
سواد روایت نوشتهی اچ. پورتر ابوت، اثری خوشخوان و خردمندانه است با ساختاری منظم و سبک درخشان مباحثی در حوزهی روایت ارائه میکند. این کتاب را میتوان منبعی کامل و کاربردی برای پیدا کردن پاسخهای علمی و روشن به پرسشهای زیربنایی و مهمی مانند روایت چیست؟ به چه کار میآید؟ چه طور به زندگی و متنهایی که میخوانیم شکل میدهد.
کتاب سواد روایت در 14 فصل نوشته شده است و در هر بخش نویسنده با وسواس و دقت فراوان روایت را در تمام جوانب زندگی روزمرهی ما بررسی میکند. از خود روایت و نقش آن در زندگی گرفته تا تعریف و مرزهای روایت در این کتاب به زیبایی توصیف میشود. همچنین مباحثی همچون قدرت بلاغی روایت، تفسیر روایت و روشهای تفسیر روایت در کتاب آمده است که خواندن آنها برای مخاطب مفید خواهد بود. پورتر ابوت همچنین در کتاب سواد روایت به خواننده سه روش تفسیر روایت را میآموزد و در ادامه اقتباس از یک رسانه به رسانهی دیگر را توضیح میدهد. او در دل این کتاب به مخاطب میگوید چطور میتواند شخصیت و خود را در روایت پیدا کند. برای جذابتر شدن مطالب کتاب و دوری از فضای خشک و شکنندهی متون آکادمیک، نویسنده از مثالهای متنوع و فراوانی از آثار سینمایی، نمایشی، ادبی و هنری استفاده کرده است تا توضیحات هر بخش راحتتر برای خواننده جا بیفتد. ابوت در این کتاب زیربنایی ترین مسائل روایت شناسی را برای مخاطب خود توضیح میدهد و در هر فصل سعی میکند به چالشبرانگیزترین موضوعهای حوزهی روایت و روایت شناسی نیز بپردازد.
به گفتهی دیوید هرمن – نظریهپرداز و روایت پژوه برجستهی معاصر: «ابوت به رغم شفافیت و سادگی ظاهری متنش هیچیک از پرسشهای مهم مربوط به روایت را از قلم نینداخته و در نتیجه علاوه بر معرفی نقطهی آغازی ایدهآل برای آشنایی با مفاهیم تخصصی و معتبر حوزهی روایت و ارائهی چکیدهی جامعی از پژوهشهای اخیر برای علاقهمندانی که اطلاعات پیشینی ندارند، کتابی بسیار تاثیرگذار در زمینهی روایت نوشته است.»
سواد روایت کتابی مناسب و کم نظیر برای علاقهمندان به روایت در هر قالب و فرمی است. اگر شما نیز جزو افراد علاقهمند به داستان هستید و به دنبال راهی به پشتصحنهی متن میگردید کتاب حاضر مرجعی ارزشمند برای روایت پژوهی شما خواهد بود. دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان روایت در حوزههای مختلف از جمله ادبیات و تئاتر، فیلم و رسانه، جامعه و سیاست، روزنامهنگاری، خودزندگینامهنویسی، تاریخ و همچنین حوزههای دیگر هنر، علوم انسانی و علوم اجتماعی میتوانند از فصلهای کتاب برای مطالعهی بیشتر و پژوهش دربارهی موضوعات پیرامون روایت استفاده کنند.
کتاب سواد روایت با ترجمهی رویا پورآذر و نیما. م اشرفی از سوی انتشارات اطراف منتشر شده است.
روایت کجا تمام و «جهان واقعی» کجا شروع میشود؟ از یک نگاه، پاسخ به این پرسش آسان است. روایت از آغازش شروع میشود و به پایانش میانجامد؛ اما مرز بین روایت و جهان آنچنان روشن نیست. معمولا روایتهای مکتوب به همراه واژههایی اضافی و گاهی حتی تصاویر (عنوان فصلها، سر صفحهها، فهرست مطالب، پیش گفتارها، مؤخرهها، تصاویر و پوشش جلد کتاب که اغلب متن معرفی کتاب روی آن درج میشود) ارائه میشوند. معمولا تئاترها به همراه برنامهی اجراها، پوسترها و تابلوی سر در ارائه میشوند. علاوه بر اینها، نویسندگان و کارگردانان مصاحبه میکنند. ممکن است اثر ارائه شده قسمت دوم یک مجموعه باشد، یا این که اظهارات نویسنده معلوم کند فلان شخصیت را از روی فلان آدم ساخته است. فیلمهایی که روی دی وی دی ارائه میشوند، ممکن است حاوی مطالب مربوط و امکانات بسیاری باشند. این امکانات اغلب به ما اختیار میدهند تا بتوانیم فیلم را دوباره و این بار با توضیحات کارگردان ببینیم. همهی این مطالب حاشیهای ممکن است بر تجربهی ما از روایت مؤثر باشند. گاهی این تأثیر کم است و گاهی زیاد. اگر از این دید نگاه کنیم، همهی این متون جزیی از روایت هستند.
ژرارد ژنه برای اشاره به این مطالبی که پیرامون روایت قرار دارند، واژهی «پیرا متن» را ابداع کرد. وقتی از تأثیر روایت حرف میزنیم، ممکن است به سادگی تأثیر پیرا متنها را نادیده بگیریم. در واقع، این فرضیه در ذهنمان شکل میگیرد که روایت فقط در چارچوب همان چیزی است که میخوانیم، میشنویم یا میبینیم، با همان آغاز و میانه و پایان. البته ممکن است تأثیر برخی پیرا متنها مانند نوع کاغذی که رمان رویش چاپ شده با بافت عطف کتاب – تأثیر چندانی در تجربهی ما از روایت نداشته باشد. هرچند در این مورد هم استثناء پیدا میشود. دوریان گری – شخصیت برساختهی اسکار وایلد «سه نسخه» از رمان محبوبش را خرید و آنها را به رنگهای مختلف صحافی کرد تا با حالات روحی مختلفش سازگار باشند. وقتی متن پشت جلد کتاب ما را تشویق به خواندن آن میکند، ممکن است باعث شود روایتی را بخوانیم که فضای فکریاش به مذاق مان خوش میآید، یا برعکس، باعث شود بسیار ناامید شویم وقتی میبینیم روایت مورد نظر انتظاراتی را که متن پشت جلد کتاب در ما برانگیخته، نتوانسته ارضا کند. با این که تبلیغ یک فیلم یا تئاتر-بنا بر مصلحتهای تجاری- ممکن است باعث شود ما انتظاری از اثر داشته باشیم که کاملا متفاوت با واقعیت است. نخستین اجرای در انتظار گودوی ساموئل بکت (بازنمایی خشن و ایستای وضعیت انسان با چاشنی طنزی تلخ) را با عبارت «شور خندهی دو قاره» تبلیغ کردند.
توضیحات فوق را در این سایت ملاحظه بفرمایید.