قبل از روزگار صفویان از جهانگردان اروپایی، چندین سفرنامه از «مارکوپولو»؛ «کلاویخو»؛ «بابارو» بازرگانان ونیزی و نیز از سیاحان اسلامی چون «ناصرخسرو قبادیانی، ابن بطوطه، اولیا حلبی» نیز آثار و نوشته‌ها و خاطراتی بس جالب به دست ما رسیده است که شهر تبریز و اوضاع سیاسی اجتماعی و اقتصادی آذربایجان را از هزار سال تاکنون شرح می‌دهد. البتّه باید گفت مسافرانی که در این دوران به ایران می‌آمدند مانند سیاحان قرون وسطا یک عدّه ماجراجو نبودند. اینان بیشتر تاجر، صنعت‌گر، ساعت‌ساز، جواهرشناس و جواهرسازانی بودند که با هدف معینی به این کشور می‌آمدند و به زبان و ملّیت و نواحی مورد نظر آشنایی داشتند. اینان مسیونرهای مذهبی بودند که مورد استقبال شاهان صفوی قرار می‌گرفتند. کتاب حاضر پس از درج موقعیت جغرافیایی و تاریخی تبریز، مشتمل بر ذکر خاطرات تنی چند از جهانگردان ایرانی و اروپایی از شهر تبریز است. برخی از این افراد عبارت‌اند از: مارکوپولو؛ جان کارت رایت؛ ژان شاردن؛ جان بل؛ جوناس هانوی؛ آگوست بن تان؛ اوژن فنلاندن و مادام اسمیت.
