چكيده
سفرنامه ها از جمله منابع مهم در بررسي وضعيت فرهنگی و اجتماعی دوره های تاریخی به شمار می رود. سفرنامه ابن جبير در زمره اين منابع مهم است سفر ابن جبير، عالم سني مذهب اهل اندلس، در نيمه دوم قرن ششم هجری، به قصد انجام مناسك حج، از غربي ترين منطقه جهان اسلام در آن تاريخ، يعني اندلس، به مركز جهان اسلام، گامی مهم در جهت در جهت معرفي وضعيت فرهنگي و اجتماعي مسلمانان در قرن ششم قمري به حساب مي آيد. وي در مسير خود، ابتدا به سرزمين مصر رفت، سپس به حجاز رسيد او پس از اعمال حج، از سرزمين عراق و شام ديدن كرد بازديد وي از
جزيرة سيسيل و شرح ماوقع آن از جملة قديمی ترين گزارش ها از آن منطقه است كه تحت حكومت مسيحيان اروپيایی اداره
می شد مسئله مهم اين است كه با توجه به سفرنامه ابن جبير، آيا مي توان وضيعت فرهنگی و اجتماعی مسلمانان آن
دوره را به دست آورد؟ همچنين وضعيت شيعيان و شرايط زندگي آنان ، اوضاع مسلمانانی كه در آن مناطق مسيحي نشيين سكونت داشتند و ميزان تأثير ديدگاه مذهبي ابن جبير در نقل مطالب كتاب چگونه است؟متن پيشرو با هدف پاسخگويی به سؤالات مذكور سامان يافته است وضعيت فرهنگی و اجتماعی مسلمانان به صورت عموم و شيعيان به طور خاص در سفرنامة ابن جبير منعكس شده است همچنين درباره شيعيان نيز گزارش هاي جالب توجه _ هرچند گاهی همراه با تعصب _ در كتاب آمده است.
کليدواژه ها: سفرنامه، حج، ابن جبير، مسلمانان ، شيعه، تاريخ فرهنگی و اجتماعی
تاریخ در آءینه پژوهش. سال سیزدهم، شماره اول، پیاپی 40، بهار و تابستان 95
