دولت پروس و آلمان در سال 1859 مقارن با اواسط سلطنت ناصرالدین شاه هیئتی را به ایران اعزام کرد تا ضمن ایجاد سفارتخانه روابط و مناسبات اقتصادی و سیاسی را میان ایران و آلمان برقرار کند؛ این کتاب سفرنامه‌ای است حاصل از این مسافرت.دکتر بروگش مستشار و استاد دانشگاه برلین و یکی از بزرگترین شرق‌شناسان روزگار خود بود. وی در تمام طول اقامتش در ایران در تمام شئون و روابط میان مردم ایران مطالعه کرد.
-“اچ میادزین” (شهری مقدس در ارمنستان)، ایروان و نخجوان بعد از نبرد “الیزابت پل” و سقوط ایروان و تبریز که به انعقاد عهد نامه ترکمانچای در سال 1828 انجامید، از ایران جدا شدند. یک روز پاپ و روحانی بزرگ ارامنه جواهرات و ثروت های موجود در “اچ میادزین” را جمع‌آوری کرده و به طرف همسایگان روس گریختند. مقامات ایرانی سخت برآشفتند و از دولت روس روحانیون را خواستند. روس ها که بهانه خوبی برای دست اندازی به خاک ایران یافته بودند، امتناع کرده و این امر یکی از علل جنگ با ایران شد.
آنها به سرعت شهرهای ایروان و نخجوان را اشغال کرده و از رود ارس گذشتند و تبریز هم سقوط کرد. قوای روسیه به قافلانکوه رسیدند که بالاخره جنگ با انعقاد عهد نامه ترکمانچای پایان یافت و رود ارس مرز ایران شد. روس ها مبلغی در حدود دو کرور تومان (1 میلیون تومان امروزی) به عنوان غرامت جنگی از ایران دریافت نمودند….
-ایرانیان عادت دارند وقتی به یکدیگر یا یک غریبه میرسند، به طور مبالغه آمیزی از او تعریف و تمجید کرده و تعارفات دروغ و بیجا کنند. حرف زدن و تعارف کردن هنر و فن ایرانی هاست… سه کلمه است که ایرانی ها خیلی تکرار می کنند بدون آنکه به آن اعتقاد داشته و صادق باشند: “بله”، “چشم” و “فردا”!
“بله” میگویند بدون آنکه واقعا جواب مثبت بدهند. “چشم” میگویند بدون آنکه کاری را انجام دهند. “فردا” را میگویند بدون آنکه به وعده خود عمل کنند و فقط به این دلیل میگویند که فعلا از انجام کاری طفره بروند!
باید گفت که زبان فارسی، زبان ادب و نزاکت و احترام است. ایرانیها هرگز به اشخاص بزرگتر از خود “نه” نمی‌گویند و از کلمه “خیر” استفاده می‌کنند یا آنکه میگویند “اختیار دارید”. همیشه صحبتها ونطق‌ها با “عرض می‌کنم …” شروع می‌شود. اگر یک نفر خبر خوشی را دریافت کند طرف مقابل می‌گوید: “چشم ما روشن…” هنگامی که از اشخاص نقل قول می‌شود به جای “او گفت” میگویند “ایشان فرمودند.”
این کتاب، حاصل مسافرت د ور و د راز یک هیأت سیاسى و اعضاى یک سفارت است که رسماً ازطرف د ولت پروس به ایران اعزام شد ند و از بیشتر نقاط و شهرهاى ایران بازد ید کرد ند و د ر 25ژوئیه 1857براى نخستین بار میان ایران و د ولت پاد شاهى پروس- به نمایند گى ازطرف کشورها و ایالات مستقل آلمان – یک قرارد اد گمرکى و بازرگانى و مود ت امضاء نمود ند و…
www.iketab.com
از انتشارات اطلاعات
