- كتابي كه با اين عنوان تقديم خوانندگان فرهيخته و علاقمند به مطا لعات محلي بوده مربوط به استان بوشهر مي شود. در برگيرنده چهار مقاله در شرحو بررسي چهار سفرنامه اي است كه توسط سه فرانسوي و يك ژاپني نوشته شده است. يك تن از اين چهار يفرنامه نويس، زن مي باشد.فاصله زماني سفرهاي اين چهار نفر به بوشهر و برخي از شهرستان هاي تابع آن در حد فاصل پادشاهي محمدشاه قاجار و ناصرالدين شاه است….
یکی از مناطق مورد استفاده انگلستان استان بوشهر می‌باشد که 625 کیلومتر مرز مشترک با خلیج فارس دارد که در امتداد این ساحل نسبتا طولانی بیش از سی و یک بندر کوچک و بزرگ قرار گرفته است.9 با توجه به موقعیت بوشهر در خلیج فارس، انگلیسیها در سال 1762 میلادی/1141 هجری شمسی، نمایندگی بریتانیا در بوشهر را تاسیس کردند،10 و در سال 1763 میلادی با شیخ بوشهر قراردادی بستند که تجارتخانه‌ای در آنجا تاسیس نمایند و تجارت بندر را منحصرا در دست خود بگیرند. همچنین در سال 1190 هجری شمسی/1812 میلادی شاهد گشایش اولین کنسولگری بریتانیا در بوشهر می‌باشیم.
لردکرزن که در سال 1306 قمری/1889 میلادی در ایران به عنوان خبرنگار روزنامه تایمز مشغول بوده درباره بوشهر چنین می‌نویسد:«بوشهر عمده‌ترین لنگرگاه ایران در کرانه جنوبی است، این شهر از دریا چشم‌انداز جالب‌تری نسبت به دیگر بنادر سواحل شمالی خلیج فارس دارد… و با بناهای دو طبقه و ساحل نسبتا برجسته خود از سطح آب بالاتر می‌نماید.» 13 تجارت انگلیسیها در خلیج فارس چه در بوشهر و چه در بصره از وضع نسبتا مطلوبی برخوردار بود.14 تجارت اسلحه در دهه هشتاد قرن نوزدهم به گونه‌ای آرام و بی‌صدا در بوشهر پا‌گرفت و در پایان دهه قرن نوزدهم این تجارت چندان گسترش یافت که هریک از افراد قبایل جنوب ایران، عراق و عربستان مرکزی توانستند برای خود قبضه‌ای تفنگ و دست کم قطاری فشنگ، دست و پا کنند…
سرپرسی کاکس سرکنسول انگلیس در بوشهر:« جنبش ملی به طرق زیاد بر منافع انگلستان تاثیر معکوس داشته است. در راه‌های تجارتی ناامنی به وجود آمده و از طرفی به سبب رفتار و نگرش ضد اجنبی انجمنها و روزنامه‌های محلی، کم کم اقتدار مقامات رسمی دولت تضعیف شده و وادارشان می‌نمایند تا بر خلاف سابق در رفتارشان با ما کمتر موضعی آشتی جویانه داشته باشند.»
انگلیسیها تا جنگ جهانی اول سه بار به بوشهر هجوم آوردند که بار اول در سال 1254 قمری در زمان سلطنت محمدشاه قاجار بود که یک فروند کشتی انگلیسی در برابر بوشهر لنگر می‌اندازد و پانصد نفر پیاده می‌شوند و در کوتی که خانه بالیوز انگلیسی در آنجاست منزل نمودند. دومین لشکر کشی در سال 1272 قمری/1856 میلادی در زمان ناصرالدین شاه صورت گرفت که در این مورد نیز، نیروهای تنگستانی و قشقایی به همراهی نیروهای دولتی با انگلیسیها جنگیدند….
سومین پیکار مردم بوشهر با قوای انگلیس در آغازین سالهای جنگ جهانی اول و به دنبال اشغال بوشهر در هجدهم اوت 1915 میلادی/ بیست و ششم رمضان1333 هجری قمری واقع شد که مبارزات شهید رئیسعلی دلواری در این دوران، برگ زرینی بر تاریخ مبارزات این خطه از میهن است.
به گفته واسموس:«رئیسعلی دلواری توانست این افتخار را نصیب خود کند که او انگلیسیهای هراس‌انگیز را شکست داده باشد. بدیهی است که آنچه شد، از زد و خوردی تجاوز نمی‌کرد، اما در قوه تخیل نیرومند ایرانیها به پیروزی بزرگی با صدها کشته تبدیل شد. بدین ترتیب بود که می‌خواستند به خود دل بدهند زیرا در باطن عزل بریتانیا را ملاحظه می‌کردند. اما به هر تقدیر اکنون سرّ، باطل شده بود و با چشمان خود دیده بودند که سواران انگلیسی چگونه خائب و خاسر فرار را بر قرار ترجیح داده‌اند.
توضیح از سایت
