مقاله پژوهشی: «ایران و ایرانی در سفرنامه ابن بطوطه و اولیای چلبی»

فصلنامة علمي- پژوهشي تاريخ اسلام و ايران دانشگاه الزهرا
سال بيست و چهارم، دورة جديد، شمارة ،23پياپی ،113پاييز 1393

این مقاله توسط:  سرکار خانم دکتر منیژه صدری، دکترای تاریخ و عضو هیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر manijehsadri@gmail.com

چکیده:  بازنمایی هویت ایرانی به‌منظور ریشه‌یابی هویت امروزی ضروری است. هویت پدیده‌ای موقعیت‌مند است که در طول زمان ساخته شده، با عناصر خاص خود پایا یا دگرگون می‌شود. بازنمایی هویت را از متون گوناگون ادبی، فلسفی، تاریخی، سفرنامه‌نویسی و غیره می‌توان به‌دست آورد. در این مقاله برآنیم تا تأثیر زمان و مکان راوی و گرایش‌های سیاسی، سرزمینی، فرهنگی و اعتقادی سفرنامه‌نویس را در ارتباط با مفهوم ایران و ایرانی تبیین کنیم. به این منظور، دو سفرنامه‌ی مهم جهان اسلام، یعنی رحله‌ی ابن بطوطه و سیاحت‌نامه‌ی اولیای چلبی را برگزیدیم. روحیه‌ی ماجراجویی ابن بطوطه سبب شد تا زاویه‌ی دید او از شریعت‌مداری به تصوف‌محوری تغییر یابد و زاویه‌ی دید سیال پیدا کند، به‌گونه‌ای که ایران و ایرانی را نتواند خوب درک کند. اما چلبی با مأموریت جهان‌گردانه‌ی خود، نگرش متصلبانه و متعصبانه درقبال غیرخودی‌ها اتخاذ کرد و شناخت خوبی از هویت خود و دیگری به‌دست داد.