این کتاب که در سال ۱۳۰۶ هجری قمری نوشته شده شرح کاملی است از یکی از سفرهای حاجی محمدعلی پیرزادهٔ نائینی به قلم خود او، که جلد اول آن با عنوان از تهران تا لندن و جلد دوم آن از لندن تا اصفهان میباشد. سفری که از تهران روز ۱۵ شعبان ۱۳۰۳ آغاز میشود و در بازگشت به اصفهان در تاریخ ۲۶ جمادیالاول ۱۳۰۶ خاتمه مییابد. این سفر به خواهش و در معیت احمدخان مؤیدالملک بود. پیرزاده در این سفر از راه هند به اروپا میرود و در برگشتن از طریق بغداد و بصره به ایران باز میگردد. در این مدت ممالک مختلفی را دیده و با اشخاصی چون میرزا محمدباقر بواناتی، میرزا حبیب اصفهانی، ادوارد براون، حسینقلی نواب، میرزا ملکم خان، نریمان خان، معین الملک، میرزا صادق خان، حکیم پولاک، شیخ محمد عبده، میرزای شیرازی، میرزا حبیبالله رشتی و … ملاقات و گفت و گو کرده.
سفرنامهٔ حاجی پیرزاده دریایی از اطلاعات جغرافیایی، تاریخی و اجتماعی عصر مؤلف است دربارهٔ ایران، هند، انگلستان، آلمان، اطریش، مصر، عثمانی، شامات و عراق آن روزگار و چگونگی حالات زندگی و گذران عدهای از ایرانیان مقیم ممالک خارجه و از منابع مهم و دست اول تاریخ ایران در قرن ۱۳ و اوایل قرن ۱۴ هجری میباشد.
توضیح از سایت