«گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی»، کتابی است به زبان فارسی حاوی گزارشهای سفیر پرتغال در ایران؛ گرگوریوپریرا فیدالگو، در خلال سالهای ۱۶۹۶ تا ۱۶۹۷ م.
مقدمه مترجم فارسی؛ خانم پروین حکمت، دیباچه ژان اوبن؛ (مترجم کتاب از پرتغالی به زبان فرانسه)، مدیر تحقیقات در مدرسه تجربی تتبعات عالی در دانشگاه سوربن (پاریس)، مقدمه مولف و گزارش سفر وی ساختار کتاب حاضر را شکل میدهد.
خلیج فارس به علت راه دریایی ممتاز و مخصوصا قرار داشتن بر سر راه شبه قاره هند، از دیرباز مورد توجه بسیاری از کشورها بوده است و کشورهای کرانه نشین این خلیج نیز از اهمیت آن آگاه بودهاند.
در قرن هفده میلادی خلیج فارس صحنه رقابت چند کشور اروپایی بود و شاید بتوان گفت، یکی از اولین قدمهای استعماری از راه همین خلیج برداشته میشود؛ اما ادامه اهمیت خلیج فارس نه تنها به زمان ما نیز کشیده شده است، بلکه بر اهمیت آن امروزه بیش از پیش افزوده گردیده است. موضوع کتاب حاضر گزارش سفر گرگوریوپریرا فیدالگو سفیر پرتغال و حکومت گوآ در هند در نواحی خلیج فارس و به ویژه اقامت در بندر کنگ (ایران) است. این گزارش گر، پس از سفری دور و دراز با اسب و خیمه و سایر تجهیزات و با مترجم و مهمانداری ایرانی از راه لار و شیراز عازم دربار اصفهان میشود.
زمان سفر این سفیر مصادف است با اواخر دوران صفوی که افول این سلسله آغاز شده است. همچنین مقارن با ضعف نیروی دریایی پرتغال و جایگزینی این نیرو به وسیله نیروی دریایی انگلیس است. متاسفانه گزارش گر این جایگزینی را یا ندیده یا نادیده رها کرده است. اما به افول سلسله صفویه اشاره میکند.