کتاب بازگشت از شوروی سفرنامهای از سفر به کشور شوروی نوشته آندره ژید، نویسندهٔ فرانسوی و برنده جایزه ادبی نوبل ۱۹۴۷ است که جلال آل احمد آن را ترجمه کرده است.
درباره کتاب بازگشت از شوروی
بعد از انقلاب اکتبر روسیه خیلی از روشنفکران اروپایی تصویری آرمانشهری از شوروی انقلاب زده داشتند آنان میپنداشتند رویاهای مارکس بزرگ بالاخره به واقعیت تبدیل شد. اما وقتی آندره ژید از شوروی برگشت چیز دیگری نوشت. او سراب را دیده بود و حقیقت حکومت استالین را نشان داد. سفر او به شوروی که بنا به دعوت اتحادیه نویسندگان شوروی، در تابستان سال ۱۹۳۶ اتفاق افتاد و این در زمانی بود که ژید در بالاترین حد شهرت خودش ود و یک رساله تبلیغاتی به قلم او و به نفع کشور شوروی میتوانست بسیار ارزشمند باشد. اما آنچه بیرون آمد، دو کتاب حاوی اعترافات صریح اوست به فریبی که خورده بود. بازگشت از شوروی و تنقیح بازگشت از شوروی. این کتاب حکایت از تأسفی میکند که بیننده یک رویای شیرین در لحظات بیداری خویش دچارش میشود. انتقادها ملایم و دوستانه، لحن کلام ترحمانگیز و استغاثهکننده است. یک کلمه زننده و کوچکترین خشونتی در سراسر کتاب نیست. بازگشت از شوروی با ان که یک رساله سیاسی است ارزش ادبی فراوانی هم دارد اما تنقیح بازگشت از شوروی بیشتر ارزش استنادی دارد.
پل گیوم آندره ژید (۱۹۵۱- ۱۸۶۹)، نویسنده فرانسوی برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷ است. پدرش استاد حقوق و مادرش دختر یکی از بورژواهای ثروتمند نرماندی بود. ژید در خانوادهای پایبند به سنتهای مذهب پروتستان پرورش یافت و سالهای نوجوانی و جوانی او، تحت تأثیر این موضوع قرار گرفت. در کودکی، به سبب بیماری نتوانست به طور منظم به تحصیل در مدرسه ادامه دهد اما از آنجا که در خانوادهای علاقهمند به علم و فرهنگ میزیست، توانست این کمبود را به خوبی کنترل کند و در خانه به تحصیل ادامه دهد.
آندره ژید از نویسندگانی است که اغلب افراد با یک اثر او را به یاد میآورند. یکی از مشهورترین آثار او مائدههای زمینی نام دارد، اما ژید با نگاهی ژرف آثار انسانی، اخلاقی و مشهور دیگری مثل «سرشت زنان»، «آهنگ عشق»، «سکهسازان» و… را خلق کرد. در سال ۱۹۴۷ به خاطر نوشتن آثار هنری، عمیق و روانشناسانهای که به درگیری انسان با موضوعات پیچیدهای همچون عشق و ازدواج میپرداخت، جایزهی نوبل ادبیات به این نویسندهی فرانسوی اهدا شد.
آندره ژید فعالیت ادبی خود را در بیست و دو سالگی آغاز کرد و در بیست و چهار سالگی، در حالی که به شدت بیمار بود و میپنداشت که زندگیاش با خطری جدی روبهروست، به تونس رفت. اما دو سال بعد، هنگامی که از افریقای شمالی به فرانسه بازگشت، تغییری ژرف در او پدید آمده بود و جدا از بهبود کامل از بسیاری قید و بندهای جسمی و روحی رهایی یافته بود.
از این پس با تجربیات جدیدی که از او «موجودی تازه» ساخته بود، دست به نوشتن آثار نویی زد.
از میان این آثار، میتوان به مائدههای زمینی، ضد اخلاق و در تنگ اشاره کرد. اما کتابی که مایه موفقیت او شد، دخمههای واتیکان بود که به سبب لحن جسورانهاش شهرتی ناگهانی برایش به ارمغان آورد.
وی در مائدههای زمینی، فلسفه پرشور و زیبایی را بنیان نهاد. این کتاب در آغاز مورد استقبال واقع نشد، به طوری که در طول ۱۰ سال تنها ۵۰۰ نسخه از آن فروش رفت. امتناع از هر گونه وابستگی و قید و بند و ستایش شور و عشق و نگاهی هر لحظه نو به تمام جلوههای هستی از مهمترین ویژگیهای این اثر است.
آندره ید برای سالها بت «پیشروها» بود و محافظهکاران او را «منحرفکننده جوانان» میدانستند. اما او پاسخ میداد، سقراط نیز که اکنون یکی از خدایان این محافظهکاران محسوب میشود از چنین تهمتهایی به دور نبوده است.
آندره ژید با شروع جنگ و در طول آن بحرانهای مکرر روحی را از سر گذراند، اما پس از به اتمام رسیدن آن با خود به آشتی رسید. آندره در این دوران که با خود صلح کرده بود، کتابهای مختلفی را منتشر کرد که باعث برانگیخته شدن نظرات مثبت و منفی بسیاری شد، به نقاط مختلفی از زمین (کنگو، شوروی و…) سفر کرد، اندیشههای مختلفی (کمونیسم و…) را شناخت و پس از مدتی آنها را رد کرد و کنار گذاشت، در سال ۱۹۴۷ نوبل ادبیات را دریافت کرد، پس از آن از طرف دانشگاه آکسفورد دکتری افتخاری گرفت و در سال ۱۹۵۰ در یک کتاب خودزندگینامه از احوالات، امیال و خاطرات خود پرده برداشت و سیل انتقادات فراوانی را به سمت خود روانه کرد. آندره ژید در طول زندگیاش و در تمام آثار خود به ضرورت خودآگاهی و صداقت با خود تاکید کرد و در نهایت در ۱۹ فوریه سال ۱۹۵۱ در پاریس چشم از جهان فروبست.
توضیح از سایت
