سفرنامه قاجاری/
به مقصد روسیه/
دسته بندی محتوایی: سیاسی//
سفرنامهٔ خسرومیرزا به پطرزبورغ نام کتابی‌است نوشتهٔ میرزا مصطفی بهاءالملک افشار منشی میرزا مسعود مستوفی در شرح سفرنامه هیئت اعزامی از سوی دربار قاجار برای پوزش کشته‌شدن گریبایدوف سفیرکبیر روسیه در تهران به سن‌پترزبورگ پایتخت روسیه.
خسرو میرزا شاهزاده قاجار، هفتمین پسر عباس میرزا نایب السلطنه فتحعلیشاه قاجار است و در سال ۱۲۰۱ خورشیدی (۱۸۲۲ میلادی، ۱۲۳۷ قمری) به دنیا آمده‌است. پس از قتل الکساندر گریبایدوف در بهمن ماه ۱۲۰۷ خورشیدی در تهران که چندی پس از پایان جنگ دوم ایران و روسیه و انعقاد قرارداد ترکمنچای اتفاق افتاد، هیاتی دیپلماتیک به سرپرستی خسرومیرزا به روسیه سفر کرد تا پیام عذرخواهی و دوستی شاه ایران را به امپراتور روسیه تسلیم کرده و از بروز خصومت و جنگی تازه جلوگیری نماید.
این هیئت در بهار سال ۱۲۰۸ خورشیدی به روسیه رسید و به گرمی مورد استقبال قرار گرفت و ماموریتش چیزی قریب یک سال به طول انجامید. در این مدت اعضای هیئت دیپلماتیک ایرانی که دو تن از اولین تحصیل‌کردگان ایرانی، میرزا صالح شیرازی و میرزا بابا افشار، در فرنگ نیز در بین آنان بودند در شهرهای مختلف از موسسات آموزشی و کارگاه‌های صنعتی روسیه بازدید کردند. ماحصل این سفر برای ایرانیان سفرنامه‌ای دیپلماتیک بود به نام سفرنامه خسرو میرزا که به قلم منشی هیئت مصطفی خان افشار نوشته شده‌است. در این سفرنامه علاوه بر جزییات بازدیدها و ملاقات‌ها، پیشرفت‌های کشور روسیه و سیستم آموزشی و مدارس آن نیز شرح داده شده و لزوم ایجاد موسسات مشابه در ایران بحث شده‌است. طرفه آنکه میرزا تقی‌خان فراهانی ۲۲ ساله که بعدها به نام امیرکبیر شناخته شد در این سفر در مقام منشی حضور داشت و بیست سال بعد…
