سفرنامه ملافیروز، سرودهی، فیروز بن کاووس بهروچی، سفرنامهای منظوم از دوران زندیه است. ملافیروزِ بهروچی، پسر ملاکاووس، یکی از پارسیانِ هند بود که همزمان با حکمرانی کریمخانِ زند سفری از راه دریا به ایران داشت. او در بازگشت به هند سرگذشت سفر خود را به نظم درآورد.
این اثر را میتوان از سفرنامههای کمیاب منظومِ فارسی، در پیوند با روزگار زندیه دانست.
دیباچهی کتاب با اشاره به سفرنامهنویسی نزد پارسیان، ایرانیان کوچیده به هند، خواننده را با ملافیروز و سفرنامهی او آشنا میکند. در آغاز کتاب سفرنامه ملافیروز میخوانید: سفرنامهنویسی نزد ایرانیان به عنوان سنتی رایج شناخته نمیشود، گذر تاریخ هرچند مسافران فراوانی از ایرانزمین رهسپار دیگر سرزمینها شدهاند، اما گویی آن چنان که نزد مسافران غیرایرانی رایج بود، یا علاقهی چندانی به نگاشتن دیدهها و شنیدههای خود نداشتهاند و یا وجود دلایل دیگر باعث این موضوع شده است. این پرسش که چرا ایرانیان بسیار به ندرت رو به نگارش سفرنامه آوردهاند یکی از ابهامات موجود در بررسیهای تاریخ ایران بهشمار میرود.
اما یک دسته از ایرانیان که بعدها سفرنامههایی از خود برجا گذاشتهاند، گروهی از زرتشتیان بودند که در سدهی دهم میلادی پس از مهاجرت از راه دریا به بخشهایی از کرانههای غربی هند و استقرار در آنجا به عنوان «پارسیان» شناخته شدند.
ملافیروز پسر کاووس بن رستم جلال در شهر بندری بهروج از ایالت گجرات هند زاده شد. نیای وی از روستای سهرورد در ایران بود و نیاکانش نزدیک سال 647 خورشیدی به هندوستان مهاجرت کردند.
بنابر متن سفرنامهی پیشرو، فیروز در سن هشت سالگی به همراه پدر به بندر سورات (سورت) میرود. او پس از سپری کردن دو سال در سورات باز هم با پدر راهی سفر میشود و این بار مقصد ایران است. دلیل این سفر به گفتهی وی اختلافاتی بود که از سنجش زمان در گاهشماری پارسیان هند بروز کرده و باعث شده بود که آیینهای دینی زرتشتیان در زمان اصلی خود برگزار نشود. از اینرو بزرگان هند برآن میشوند تا با فرستادن نمایندهای نزد موبدان و دستوران ایران در یزد و هماندیشی با آنها بتوانند ابهامات را برطرف کنند.
www.amordadnews.com
از انتشارات هیرمبا