مارگارت گرترود لوثیان بل در سال 1868 م. در نواحي شمالي انگلستان به دنیا آمد و در 12 جولای سال 1926 م. در 58 سالگی درگذشت. وي از كودكي به تاريخ علاقه داشت و از دوران دبيرستان تصميم گرفت رشته تاريخ را برگزيند. او از جمله نخستین زنان انگلیسی بود که به دانشگاه راه یافت و به دلیل روحیه پژوهشی و نیز سفرهای طولانی و ماجراجویانه‌اش به‌عنوان افسر سیاسی انگلستان در کشورهای خاورمیانه، کمک‌های شایانی به این کشور در دوران جنگ جهانی اول کرده است.
مارگارت گرترود بل فارغ‌التحصیل ممتاز رشته تاریخ از دانشگاه آکسفورد بود و زمانی به تحصیل پرداخت که تحصیلات دانشگاهی برای زنان هنوز امری غیرمعمول بود اما با این وجود تنها ظرف مدت دو سال تحصیلات خود را در آکسفورد به پایان رساند و سپس در مسیر سفرهای خود به دور دنیا به ایران آمد.
به نظر او «زندگی در شرق را می‌توان در دو عنصر خاک و آفتاب خلاصه کرد. آنگاه که بی‌توجه در درگاه ایستاده‌ای اقرار خواهی کرد که این سفر دراز بیهوده نبوده است اما همزمان با حرکت دسته جمعی مردمی که پشت سر تو حرکت می‌کنند ناآگاه درخواهی یافت که چه شکاف و گرداب ژرفی میان تو با آنهاست. مردم مشرق زمین درباره دنیای بزرگتری که تو شهروند آن هستی چیزی نمی‌دانند بنابراین چیزی از تو و تمدن تو نمی‌پرسند.»
پادشاه‌ساز دولت عراق!
گرترود بل از اوایل قرن بیستم به شدت شیفته مردم و کشورهای عربی شد و پس از آموختن زبان عربی و تحقیق درباره این کشورها به سفر در کشورهای عربی پرداخت. بعدها از سوی سرویس‌های جاسوسی انگلستان در جریان جنگ جهانی اول به‌عنوان افسر سیاسی به این کشورها اعزام شد و به مقام دبیر واحد شرقی در کمیسیون عالی امور بغداد ارتقا یافت و به واسطه نقشی که در روی کار آمدن بسیاری از شاهان و شاهزادگان در عراق پس از جنگ جهانی اول داشت به‌عنوان «پادشاه ساز» دولت عراق شهرت یافت. وی در مدت حضورش در این کشور مدیر افتخاری اداره عتیقه‌جات این کشور شد. تاسیس موزه بغداد در عراق نیز از جمله اقدامات او در زمینه حفظ آثار فرهنگی به‌شمار می‌آید.
گرترود بل، باستانشناس، آگاه از تاریخ خاورمیانه، عرب‌شناس، تحلیل‌گر سیاسی، نویسنده و در عین حال جاسوس انگلیسی، در جریان جنگ جهانی اول به سرهنگ لورنس، ژنرال کلیتون و پرسی کاکس کمک کرد تا طوایف جزیره العرب را بر ضد عثمانی متحد، به سلاح‌های انگلیس مجهز و به شورش وادار کنند، طایفه هاشمی را از حجاز به اردن کوچ دهند و از سه ایالت سابق عثمانی در بین‌النهرین کشور عراق را بسازند و مرزهایش را تعیین کنند. گفته می‌شود که وی نقش مهمی در شکل‌دهی به جغرافیای سیاسی عراق امروزین داشته است.
در فضای ایران جادوی خاصی وجود دارد
در سال 1894 م. سفرنامه او با نام «سفرنامه، تصویرهایی از ایران، شرح مسافرت» بدون ذکر نام نویسنده منتشر شد. در سال 1897 م. وی اشعاری از دیوان حافظ را چاپ کرد که سواد ادبیات فارسی و استعداد وی در شاعری را نشان می‌دهد. پس از انتشار این کتاب علاقه اصلی او متوجه دنیای عرب شد. از زمان نخستین دیدارش از بیت‌المقدس در سال 1899 م. تا هنگام درگذشتش که به سال 1926 م. در بغداد فرا رسید، بخش اعظم زندگیش در میان عرب‌ها گذشت. در سال 1957م. وی اولین اثر کثیرالانتشار خود به نام «بیابان و کشتزار» را منتشر کرد و با این اثر به‌عنوان یک محقق و سیاح مشهور شد.
کتاب‌های گرترود بل بیشتر دربار شرق و کشورهای خاورمیانه است که از این میان دو کتاب او به صورت ویژه به ایران اختصاص دارد. او در سال 1892 م. برابر با 1271 ش. در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار به ایران آمد. این سفرنامه با مقدمه ایرانشناسان مشهور انگلیسی «سر دنیس راس» و «آرتور جان آربری» آغاز شده است. وی معتقد بود که «در فضای ایران جادوی خاصی وجود دارد که به دیدارکنندگان خود، شعر و افسانه الهام می‌کند، ایرانیان هم خود جاذبه زیرکانه‌ای دارند، زیرا چه شاهزاده و چه قاطرچی، شاعر و فیلسوف طبیعی‌اند.»
معرفی کتاب به پیشنهاد سرکارخانم فاطمه احمدی
